شيوه صحيح ذخیره و نگهداري مواد شيميايي در آزمايشگاه به جهت خطرات بالقوه‌ای که می‌تواند به همراه داشته باشد، یکی از مهم‌ترین نکات ایمنی است که باید در آزمایشگاه رعایت شود. در صورت قرار گرفتن مواد شيميايي ناسازگار در كنار یکدیگر، احتمال واکنش آنها و تولید محصولات خطرناك با قابلیت آتش گیری و انفجار وجود دارد. همچنین نگهداری ناصحیح مواد شيميايي علاوه بر ایجاد آلودگي می‌تواند باعث هدر رفتن مواد و كاهش خواص و اثرات شيميايي آن گردد. از طرف دیگر، نگهداری مناسب مواد شیمیایی می تواند روشی سودمند جهت افزایش طول عمر و پایداری مواد باشد. بنابراین، برای جلوگیری از ترکیب ناخواسته مواد شیمیایی با یکدیگر و بروز حوادث، لازم است نکات ایمنی و روش‌های نگهداری صحیح آنها را بدانید.
رعايت نكات ذيل مي‌تواند تا حدود زیادی خطرات ناشي از ناسازگاري مواد را کاهش دهد:
در جدول ذيل اسامي برخی از مواد شيميايي ناسازگار که ترکیب آنها با یکدیگر ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های ناخواسته گردد، آورده شده است.
|
ردیف |
ماده شیمیایی |
مواد ناسازگار |
|
۱ |
اسید استیک |
عوامل اکسید کننده مانند: اسید کرومیک- اسید نیتریک- ترکیبات هیدروکسیل دار- اتیلن گلیکول- پرکلریک اسید- پراکسیدها- پرمنگنات‌ها |
|
۲ |
استون |
اسید نیتریک- اسید سولفوریک- سایر عوامل اکسید کننده |
|
۳ |
استیلن |
کلر- برم- مس- فلئور- نقره- جیوه |
|
۴ |
فلزات قلیایی و قلیایی خاکی مانند: پودر آلومینیوم- منیزیم- کلسیم- لیتیم- سدیم- پتاسیم |
آب- تتراکلرید کربن- سایر ترکیبات هیدروکربنی کلردار- دی اکسید کربن- هالوژن‌ها |
|
۵ |
آمونیاک بی آب |
جیوه (در فشارسنج جیوه‌ای)-کلر-هیپوکلریت کلسیم- ید- برم- هیدروفلوریک اسید |
|
۶ |
نیترات آمونیوم |
اسیدها- پودر فلزات- محلول‌های قابل اشتعال- کلرات‌ها- نیتریت‌ها- گوگرد- ترکیبات آلی ریز یا مواد قابل احتراق |
|
۷ |
آنیلین |
اسید نیتریک- پراکسید هیدروژن |
|
۸ |
مواد حاوی آرسنیک |
عوامل کاهنده |
|
۹ |
آزیدها |
اسیدها |
|
۱۰ |
برم |
عوامل مربوط به کلر را مشاهده کنید |
|
۱۱ |
اکسید کلسیم |
آب |
|
۱۲ |
کربن فعال |
هیپوکلریت کلسیم- سایر عوامل اکسید کننده |
|
۱۳ |
کلرات‌ها |
نمک‌های آمونیوم- اسیدها- پودر فلزات- گوگرد- ترکیبات آلی- مواد قابل احتراق |
|
۱۴ |
کلر |
آمونیاک- استیلن- بوتا‌دی‌ان- بوتان- متان- پروپان (یا سایر گازهای به دست آمده از نفت)- هیدروژن- سدیم کاربید- بنزن- پودر فلزات- تربانتین |
|
۱۵ |
دی‌اکسید کلر |
آمونیاک- متان- فسفین- سولفید هیدروژن |
|
۱۶ |
اسید کرمیک (کرومیوم تری اکسید) |
اسید استیک- نفتالین- کامفور- گلیسرول- الکل- محلول‌های قابل اشتعال |
|
۱۷ |
مس |
استیلن- پراکسید هیدروژن |
|
۱۸ |
سیانیدها |
اسیدها |
|
۱۹ |
محلول‌های قابل اشتعال |
نیترات آمونیوم- اسید کرومیک- پراکسید هیدروژن- اسید نیتریک-سدیم پراکسید- هالوژن‌ها |
|
۲۰ |
هیدروکربن‌ها (مانند: بوتان-پروپان-بنزین) |
فلوئور-کلر-برم-اسید کرمیک- پراکسید سدیم- سایر عوامل اکسید کننده |
|
۲۱ |
اسید هیدرو سیانیک |
قلیا |
|
۲۲ |
اسید هیدروفلوئوریک |
پرمنگنات پتاسیم- اسیدسولفوریک |
|
۲۳ |
سولفید هیدروژن |
اکسیدهای فلزی- پودر مس- عوامل اکسیدکننده |
|
۲۴ |
هیپوکلریت‌ها |
اسیدها- ذغال فعال- آمونیاک |
|
۲۵ |
ید |
استیلن- آمونیاک (گاز یا محلول آبی)- هیدروژن |
|
۲۶ |
جیوه |
استیلن- فولمینیک اسید- آمونیاک |
|
۲۷ |
نیترات‌ها |
پودرهای فلزی و غیر فلزی- سولفید‌های فلزی- محلول‌های قابل احتراق |
|
۲۸ |
اسید نیتریک |
استیک اسید- آنیلین- اسید کرومیک- هیدروسیانید اسید- سولفید هیدروژن- گازها و محلول‌های قابل اشتعال- مس- آلیاژ برنج- فلزات سنگین- قلیایی‌ها |
|
۲۹ |
نیتریت‌ها |
نمک‌های آمونیوم- آمیدها- فسفیدها- عوامل کاهنده |
|
۳۰ |
نیتروپارافین‌ها |
اسیدها- بازها- آمین‌ها- هالیدها |
|
۳۱ |
اسید اگزالیک |
نقره- کلریت‌ها- اوره |
|
۳۲ |
اکسیژن |
روغن‌ها- گریس- هیدروژن- سایر عوامل کاهنده شامل گازها، محلول‌ها و مواد جامد قابل اشتعال |
|
۳۳ |
پر کلرات‌ها |
مشابه کلرات‌ها |
|
۳۴ |
پرکلریک اسید |
عوامل کاهنده مانند: استیک انیدرید- بیسموت و آلیاز‌های آن- الکل‌ها- کاغذ- پشم- گریس- روغن‌ها |
|
۳۵ |
فسفر (سفید) |
هوا- اکسیژن- قلیاها- هالوژن‌ها- اکسیدهای هالوژن- عوامل اکسید کننده |
|
۳۶ |
پتاسیم |
تتراکلرید کربن- دی‌اکسیدکربن- آب |
|
۳۷ |
پرمنگنات پتاسیم |
گلیسرول- اتیلن گلیکول- بنزآلدهید- سایر عوامل کاهنده- اسید سولفوریک |
|
۳۸ |
سدیم |
تتراکلریدکربن- دی‌اکسیدکربن- آب |
|
۳۹ |
پراکسید سدیم |
اتانول- متانول- اسید استیک گلاسیال- استیک انیدرید- بنزآلدهید- کربن‌دی‌سولفید- گلیسیرین- اتیلن گلیکول- استیل استات- متیل استات- فورفورال |
|
۴۰ |
سولفیدها |
اسیدها |
|
۴۱ |
سولفوریک اسید |
نگنات‌ها- آب- محلول‌های آبی- عوامل کاهنده- کلرات‌ها- پرکلرات‌ها- اسید نیتریک |
Arabic
English